Hoe NetLive problemen blootlegde bij een grote scholengemeenschap en succesvol oplossingen bracht.

In 2018 werd NetLive door de directie van een grote scholengemeenschap in Nederland gevraagd om door middel van onze tools de oorzaak van de problemen bloot te leggen en veranderingen in gang te zetten.

Lees hier hoe we de problemen tackelden.

Wat troffen we aan?

Tijdens de geplande intake spraken we de directeur en adjunct directeur. De directeur vertelde ons, dat ze zich zorgen maakt over de oplopende werkdruk en de dalende sfeer. Ze weet de dalende sfeer vooral aan de door de overheden opgelegde regels en het gebrek aan gekwalificeerde docenten door de schaarste op de arbeidsmarkt. 

We signaleerden met ons meetinstrument een zwakke samenwerking tussen leiding en leerkrachten en tussen de leerkrachten onderling. Van onderling vertrouwen en wederzijdse ondersteuning was zeer weinig te merken.

De effectieve uitwisseling van kennis en ervaring bleef achterwege en leidde tot frustraties. Wantrouwen en onveilige situaties leidde tot een laag motivatieniveau. 

De nood was hoog. Het ziekteverzuim schoot omhoog. Er moest wat gebeuren! Had de directeur het wel aan het rechte eind?

De eerste oplossing is vaak niet de beste

Werk aan de winkel. Een verziekte cultuur, veroorzaakt door te hoge werkdruk zou je kunnen denken, maar mensen denken veel te snel in causale verbanden, nemen verklaringen maar al te graag voor waar aan als het in hun straatje past.

Van probleem naar oplossing

Niets is ons vreemd. Een probleem. Hoppa de remedie is een heidag met alle betrokkenen. Of een teamdag onder leiding van een gecertificeerde trainer. Of dat echt helpt, zullen we in deze case niet weten, want wij hebben het anders aangepakt.

Onze aanpak

De directeur vroeg ons een inventarisatie te maken van wat wij noemen het netwerk kapitaal.

Met onze Netwerk Kapitaal Monitor maten we de 3 dimensies van dit netwerk kapitaal:

• Het structureel sociaal kapitaal -> de mate waarin mensen elkaar als vriend beschouwen en de mate waarin mensen nieuwsgierig zijn naar wat er bij de ‘buren’ gebeurt (bonding en bridging).
• Het relationeel kapitaal -> de mate waarin mensen elkaar vertrouwen, wederkerigheid en positie in de groep.
• Het cognitieve kapitaal -> de mate van gedeelde waarden en congruent taalgebruik.

Groepsmeting

In de markt bestaan veel testen die op de individu zijn gericht zoals Strengthfinder, Insights, MBTI en Effectory.

Prima, maar ze geven weinig inzicht in de groepsdynamiek, het functioneren van de groep, vertrouwen en interactie.

Toch belangrijk, vinden wij, omdat een individu zich beter ontplooit in een vruchtbare, veilige sociale omgeving.

En dat betekent dat vertrouwen en communicatie een super belangrijke voorwaarde is om je als individu en groep te ontwikkelen.

Benchmarken

Het resultaat van onze meting laat een score zien, die wordt afgezet tegen de ideale situatie die voor deze sector geldt. 

Het gemeten netwerk kapitaal van in totaal 5,8 is zeker voor een groep van leidinggevenden erg laag, zeker als je dat afzet tegen een gewenst netwerk kapitaal van ongeveer 9. Op alle samenstellende dimensies komt het team niet tegemoet aan de kwaliteit die de organisatie nodig heeft voor een effectieve samenwerking en op vernieuwing gerichte kennisdeling. Met name op de dimensies bonding, vertrouwen en gedeelde visie is veel verbetering nodig.

 

Wat meten we?

We meten twee soorten vertrouwen, dik en dun vertrouwen. 

Dik vertrouwen vindt je veel in families. Men vertrouwt elkaar blindelings, met een grote sociale hechting (binding) en beschermend ten opzichte van de buitenwereld. 

Dun vertrouwen is meer instrumenteel, waarbij de mensen elkaar vertrouwen, voor zover het hen iets oplevert. Vaak ook gebonden aan contracten. In bepaalde beroepen, bijvoorbeeld medisch specialisten die in een maatschap samenwerken, kan dik vertrouwen schadelijk zijn, omdat het in combinatie met prestatiedruk kan leiden tot een voor de buitenwereld afgesloten elkaar beschermende groep, terwijl dik vertrouwen binnen een legercommando essentieel is.

Wat zeggen de cijfers?

Terug naar de casus van de scholengemeenschap. 

We ontdekten dat de ware oorzaak voor de ongewenste situatie binnen de organisatie lag aan de wijze van leidinggeven. Die was erg naar binnen gericht en vooral gefocust op het realiseren van de cijfers.

Ondanks deze lastige boodschap, waardeerde de opdrachtgever onze conclusie.

De volgende stap

Concluderen is één. De juiste interventie vinden en toepassen is twee.

We stelden voor dat gedurende een aantal weken alle medewerkers een spel met elkaar gaan spelen: de NetLive Netwerk Game. Op basis van ‘game theory’ spelen spelers in een team met tegenstanders uit andere teams met de bedoeling om een zo hoog mogelijke score voor het team te behalen. Het spel wordt in een aantal rondes gespeeld waarbij per ronde een vastgesteld aantal games met een tegenstander wordt gespeeld. Ook kunnen diverse spelelementen worden ingebracht. Dat wordt allemaal geregisseerd door een spelleider. De spelleider heeft een enorm palet aan mogelijkheden om de loop van het spel te beïnvloeden, waardoor soms heel verrassende resultaten worden behaald. Daarnaast kan NetLive middelen leveren, waarmee het bestuur inzicht krijgt in de ontwikkeling van de strategische doelstellingen van de organisatie, dmv bijvoorbeeld mini-surveys, die als onderdeel van de Netwerk Game beschikbaar kunnen worden gesteld.

Het spel werd intensief met elkaar gespeeld. Na twee maanden spelen, leidde dat tot een club mensen die elkaar beter leerden kennen, elkaar vaker opzochten en meer vraagstukken en dilemma’s deelden.

Wat is er gebeurd?

Om het spel te kunnen spelen is communicatie en samenwerking noodzakelijk. En dat ontwikkelde zich stap voor stap. In onderstaand diagram is de ontwikkeling van het spel gevolgd en de wederkerigheid gemeten.